طی ده دوره حضور ایران در بازی‌های پارالمپیک تابستانی، ورزشکاران نابینا و کم‌بینا نیز در کنار سایر ورزشکاران کشورمان موفق به افتخارآفرینی شده‌اند و بارها پرچم مقدس ایران را به اهتزاز درآورده اند. به بهانه روز جهانی عصای سفید مروری داریم بر روند مدال آوری نمایندگان نابینا و کم بینای کشورمان در ادوار مختلف بازی های پارالمپیک.
به گزارش روابط عمومی کمیته ملی پارالمپیک، فعالیت‌های ورزشی نابینایان تا پیش از تأسیس فدراسیون ورزش‌های نابینایان و کم‌بینایان در سال ۱۳۷۷، تحت پوشش فدراسیون ورزش‌های جانبازان و توان‌یابان قرار داشت. انجمن‌های گلبال و جودو به صورت خاص و انجمن‌های دوومیدانی و شنا به صورت مشترک با جانبازان و توان‌یابان، اقدامات مربوط به ورزش نابینایان و کم‌بینایان را انجام می‌دادند.
پس از تأسیس فدراسیون ورزش‌های نابینایان و کم‌بینایان و گسترش دامنه فعالیت‌های آن با ایجاد هیئت‌های استانی در سراسر کشور، رشته‌های جدیدی نیز به مجموعه رشته‌های فعال در این حوزه افزوده شد و تعداد ورزشکاران این بخش به طرز قابل‌توجهی افزایش یافت.
نخستین افتخارآفرینی‌ها
بازی‌های پارالمپیک آتن ۲۰۰۴ اولین دوره‌ای بود که نمایندگان کشورمان در بخش نابینایان و کم‌بینایان موفق به کسب مدال شدند. هانی عساکره، ملی‌پوش ایران در رشته پاراجودو، اولین مدال‌آور نابینا و کم‌بینا و نخستین مدال‌آور پاراجودو در بازی‌های پارالمپیک بود که یک نشان برنز کسب کرد.
هانی عساکره مدال برنز پاراجودو
این روند در دوره‌های بعدی نیز ادامه یافت و سعید رحمتی توانست در رشته پاراجودو به نشان نقره بازی های پارالمپیک پکن 2008 دست یابد. در بازی‌های پارالمپیک ۲۰۱۲ لندن، اولین نشان برای نابینایان و کم‌بینایان در رشته پارادوومیدانی ثبت شد و سجاد نیک‌پرست با کسب نشان نقره، عنوان نایب‌قهرمانی را به دست آورد.
سعید رحمتی مدال نقره پاراجودو
سجاد نیک پرست مدال نقره پارادو و میدانی
دستاوردهای تاریخی در ریو و توکیو
در بازی‌های پارالمپیک ریو ۲۰۱۶، تیم فوتبال نابینایان ایران برای اولین بار موفق به کسب مدال شد. این تیم با حضور رسول باصری، امیر پوررضوی، محمد حیدری، حسین رجب‌پور، صادق رحیمی، بهزاد زادعلی‌اصغری، احمدرضا شاه‌حسینی، محمدرضا مهنی‌نسب، اکبر شوشتری و میثم شجاعیان با عملکردی دیدنی، نایب‌قهرمان و صاحب نشان نقره شد. همچنین سجاد نیک‌پرست و سامان پاکباز، دوومیدانی‌کاران کم‌بینای ایران، موفق به کسب نشان نقره شدند.
تیم ملی فوتبال نابینایان مدال نقره
سامان پاکباز مدال نقره پارادو و میدانی
سجاد نیک پرست مدال نقره پارادو ومیدانی
بازی‌های پارالمپیک توکیو ۲۰۲۰ نقطه عطفی برای نابینایان و کم‌بینایان بود. وحید نوری و محمدرضا خیراله‌زاده دو ملی‌پوش پاراجودو بودند که توانستند اولین مدال‌های طلای ایران در این رشته را به دست آورند. در رشته پارادوومیدانی نیز مهدی اولاد با یک طلا و نقره و امیر خسروانی با کسب مدال طلا خوش درخشیدند. علی پیروج نیز دیگر مدال‌آور نقره این دوره بود.
وحید نوری مدال طلا پاراجودو
محمدرضا خیراله زاده مدال طلا پاراجودو
مهدی اولاد مدال طلا پارادو ومیدانی
امیر خسروانی مدال طلا پارادو و میدانی
مهدی اولاد مدال نقره پارادو ومیدانی
علی پیروج مدال نقره پارادو و میدانی
افتخارآفرینی در پاریس و چشم‌انداز آینده
در بازی‌های پارالمپیک پاریس، افتخارآفرینی ورزشکاران نابینا و کم‌بینا همچنان ادامه داشت. امیرحسین علیپور با کسب مدال طلا در پارادوومیدانی و مهدی اولاد، حسن باجولند و علی پیروج نیز با کسب مدال نقره، عملکرد درخشانی داشتند. هاجر صفرزاده با کسب مدال نقره در ماده دو ۴۰۰ متر تاریخ‌سازی کرد و به عنوان اولین بانوی مدال‌آور نابینا و کم‌بینای ایرانی در پارالمپیک و نخستین بانوی مدال‌آور پارادوومیدانی کار در ماده دو شناخته شد. همچنین سید میثم بنی‌طبا در رشته پاراجودو نایب‌قهرمان شد و مدال نقره کسب کرد.
امیرحسین علیپور مدال طلا پارادو و میدانی
هاجر صفرزاده مدال نقره پارادو و میدانی
حسن باجولند مدال نقره پارادو و میدانی
علی پیروج مدال نقره پارادو و میدانی
سیدمیثم بنی طبا مدال نقره پاراجودو
مهدی اولاد مدال نقره پارادو ومیدانی
تأثیرات اجتماعی و فرهنگی
افتخارآفرینی‌های ورزشکاران نابینا و کم‌بینا، نه تنها در عرصه بین‌المللی نام ایران را بر سر زبان‌ها انداخته، بلکه نقش مهمی در ایجاد انگیزه و افزایش اعتمادبه‌نفس در جامعه نابینایان و کم‌بینایان داشته است. این موفقیت‌ها همچنین به تغییر نگرش عمومی نسبت به توانمندی‌های این قشر از جامعه کمک کرده و اهمیت ورزش را در بهبود کیفیت زندگی افراد دارای معلولیت برجسته کرده است.
برنامه‌ریزی برای آینده
با توجه به این موفقیت‌ها و تعداد بالای افراد نابینا و کم‌بینا، امید می‌رود که در سال‌های آتی شاهد جذب ورزشکاران بیشتری از این قشر به ورزش پارالمپیک باشیم. برگزاری جشنواره‌هایی نظیر "جشنواره فرهنگی–ورزشی جوانان پارالمپیکی" و تلاش برای توسعه فعالیت‌های ورزشی این قشر توسط هیئت‌های استانی، می‌تواند نویدبخش حضور نمایندگان بیشتر در رقابت‌های برون‌مرزی به ویژه بازی‌های پارالمپیک و پاراآسیایی باشد.